SZKOŁA PODSTAWOWA

W WIŚLE WIELKIEJ

w ZSP w Wiśle Wielkiej

ul. Hodowców 38
43-243 Wisła Wielka
tel.: (32) 212 04 76

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Sekretariat czynny 8.00-15.00

ePUAP
/ZSPwislawielka/SkrytkaESP



Wisła Wielka jest miejscowością leżącą  w południowej części województwa śląskiego, w  powiecie pszczyńskim, w granicach Gminy Pszczyna. Położona jest pomiędzy dwoma akwenami wodnymi tj. Jeziorem Goczałkowickim oraz Zbiornikiem Łąckim. Sołectwo Wisła Wielka liczy 926 ha pow. i zamieszkane jest obecnie przez ok. 2200 mieszkańców. Warunki  fizjograficzne, szczególnie zaś rzeka Wisła nad którą lokowano tą osadę, okazały się mieć decydujące znaczenie jeśli chodzi o powstanie nazwy miejscowości. Jest faktem niepodważalnym, że nazwa miejscowości pochodzi od nazwy rzeki Wisła. Potwierdzają to badania historyków i językoznawców. Zgodnie z nimi nazwa Wisła ma charakter topograficzny tzn. powstała od wcześniej funkcjonującej nazwy geograficznej, w tym wypadku od nazwy rzeki.

Historyczne początki miejscowości sięgają  późnego średniowiecza. Pierwsza pewna wzmianka źródłowa pochodzi według L. Musioła z 13 września 1427 roku. Najprawdopodobniej też korzenie osady sięgają do wymienianej w dokumentach z XIII i XIV wieku miejscowości określanej po łacinie jako Vizla. Z czasem m.in. na skutek napływu obcego elementu i rozwoju lokacji na prawie niemieckim, na jej bazie powstały dwie różne miejscowości tj. Wisła Polska i Wisła Niemiecka. Nazwy wsi: Wisła Polska i Wisła Niemiecka (po niemiecku Polnisch Weichsel i Deutsch Weichsel) zachowały się do początków XX wieku. Wraz z przejęciem ziemi pszczyńskiej i Śląska przez odrodzone państwo polskie, nazwy tych miejscowości odpowiednio zmieniono na Wisła Wielka i Wisła Mała. Nie wdając się w historyczne dywagacje należy podkreślić fakt, iż od zarania swego istnienia Wisła Polska, przemianowana później na Wisłę Wielką, była własnością panów pszczyńskich. Dzieląc losy ziemi pszczyńskiej, przez krótki czas po roku 1474, Wisła Wielka była we władaniu węgierskiego króla Macieja Korwina, później zaś podobnie jak cała prowincja śląska znalazła się w  granicach Królestwa Czeskiego. Od roku 1620 tj. od bitwy pod Białą Górą, w której szlachta czeska poniosła druzgocącą klęskę w walce z wojskami habsburskimi, Śląsk znalazł się w granicach monarchii austriackiej. W czasie toczącej się w latach 1618-1648 wojny trzydziestoletniej, ziemia pszczyńska została poważnie zniszczona, zaś w przekazie ludowym zachowała się relacja, że walki toczyły się również na terenie Wisły Wielkiej, na bagnach rozlewiska rzeki Wisły. Poległych lub wydobytych z bagien żołnierzy pochowano w jednej mogile, na której usypano kopiec. Istotnie, istniał jakiś sztucznie usypany kopiec na terenie zajętym obecnie przez Jezioro Goczałkowickie. Kolejną ważną historycznie datą jest rok 1740, kiedy to rozpoczęła się wojna prusko-austriacka. W wyniku zwycięstwa - urastające do rangi mocarstwa europejskiego Prusy - zawładnęły niemal całą prowincją śląską, w tym również ziemią pszczyńską. Granica między Austrią i Prusami na odcinku Strumień - Oświęcim biegła wzdłuż rzeki Wisły. W ten sposób Wisła Wielka stała się graniczną miejscowością Prus, zaś znajdujące się po drugiej stronie rzeki Zarzecze należało już do Austrii. Kolejny etap dziejów tej ziemi związany jest z wydarzeniami I-ej wojny światowej i odrodzeniem się państwa polskiego. W wyniku powstań śląskich, plebiscytu, a w końcu na podstawie decyzji Rady Ambasadorów, ta część Śląska, na której leży ziemia pszczyńska, została włączona do Polski. Miało to miejsce w czerwcu 1922 roku. Niestety zaledwie 17 lat później Górny Śląsk ponownie został przyłączony do Rzeszy Niemieckiej.  Kolejny okres w dziejach wsi, wiąże się z wybuchem II wojny światowej. l września 1939 r. nacierające od zachodu wojska niemieckie próbowano zatrzymać na linii obronnej Branica - Brzeźce - Wisła Wielka. Około 9.30 z punktu obserwacyjnego w Brzeźcach zauważono przesuwające się w ich kierunku  wojska niemieckie. Po nieudanym ataku na Brzeźce, niemieckie dowództwo skierowało swoje siły do Wisły Wielkiej. Do starcia zbrojnego doszło około godziny 17.00 w rejonie tzw. Czarnych Dołów. Wisły Wielkiej broniła wówczas 7 kompania pod dow. ppor. Stanisława Kosmali i l bateria kapitana Kobylarza. Bitwa z Niemcami na odcinku Branica - Brzeźce - Wisła Wielka zakończyła się pewnym sukcesem wojsk polskich. Miało to zresztą znaczenie nie tyle prestiżowe co strategiczne. Mianowicie nieudana próba opanowania tej linii obronnej przez wojska niemieckie, umożliwiła samej Pszczynie odpowiednie przygotowanie się do działań obronnych. W walkach na terenie Wisły Wielkiej poległo łącznie 21 żołnierzy. Ich zbiorowa mogiła znajduje się na cmentarzu parafialnym. Samo natarcie wojsk niemieckich we wrześniu 1939 r. na Wisłę Wielką, dotknęło szczególnie  ludność cywilną, która uciekała w stronę Kęt, a ci, którzy mimo wszystko pozostali, w niedługi czas potem byli świadkami pacyfikacji wsi. 19 września do Wisły Wielkiej oddelegowano specjalną kompanie niemiecką w celu przeprowadzenia tu pacyfikacji. Z jej rąk zginęli w pierwszej kolejności miejscowi Żydzi w osobach Józefa i Kurta Silbersteina, policjant Karol Mrzyk, właściciel mleczarni Franciszek Niemiec oraz rodzina Karola Niemca. Wyzwolenie Wisły Wielkiej nastąpiło 11 lutego 1945 r. Warto zaznaczyć, że w walkach wyzwoleńczych śmierć poniosło 52 bezimiennych żołnierzy radzieckich 38 i 60 Armii, pogrzebanych na cmentarzu parafialnym. W latach 50-tych ich mogiły ekshumowano i przeniesiono na cmentarz żołnierzy radzieckich w Pszczynie. Jeszcze w tym samym roku zgodnie z rozporządzeniem wojewody śląsko-dąbrowskiego z dnia 1 października 1945 r. przestały istnieć gminy wiejskie, powstały zaś gminy zbiorcze. Wiśle Wielkiej przypadło w udziale przewodnictwo w osobie jednostki administracyjnej jaką była gmina zbiorcza. Do nowo powstałej gminy należały wsie: Wisła Wielka. Wisła Mała, Brzeźce i Studzionka. Kolejne zmiany administracyjne przeprowadzono w 1954 r. W miejsce funkcjonujących gmin powołano do życia gromady, które l stycznia 1973 r. ponownie zlikwidowano, przywracając do życia gminy o nowym zasięgu terytorialnym. Gmina Wisła Wielka objęła swoim zasięgiem wsie: Brzeźce, Studzionka, Łąka, Poręba, Wisła Wielka i Wisła Mała. Na czele Gminy począwszy od 1945 r. stali kolejno: Franciszek Nowok, (?) Bożek (po 1945r.), w latach 1949- 1956 Jan Cimala, 1956 -1961 Jan Kurzyca, 1961-1963 Mieczysław Kuska, 1963 -1973 Ignacy Spek, oraz jako ostatni w latach 1973-1975 Tadeusz Grygierczyk. Jednocześnie funkcję sekretarza przy tutejszej Gminie pełnili: w latach 1949-1973 Łucja Skorupka zaś w latach 1973-1975 Stefan Mikołajec i Aleksandra Sadlok. Warto dodać, że przy gminie funkcjonował również Urząd Stanu Cywilnego, którym kierowała Helena Żymła, jak również od 1973 r. odział Banku Spółdzielczego w Pszczynie dla obsługi ludności sołectw wchodzących w skład gminy oraz punkt kasowy działający aż do końca 1993 r. Ostatecznie w związku z reorganizacją administracyjną kraju przeprowadzoną ponownie w 1975 r. Gmina Wisła Wielka de facto przestała istnieć i została włączona w obręb Gminy Pszczyna, stan ten przetrwał zresztą do dnia dzisiejszego.

Podsumowując rozważania nad dziejami politycznymi Wisły Wielkiej na przestrzeni wieków warto na zakończenie dokonać krótkiej charakterystyki stanu obecnego. Sołectwo Wisła Wielka jest jednym z najlepiej wyposażonych w infrastrukturę sołectw na ziemi pszczyńskiej. Najpierw staraniem mieszkańców wybudowano gazociąg.  W grudniu 1988 r. z inicjatywy  przewodniczącego  Rady Sołeckiej Józefa Szustra  powołano Komitet Gazyfikacji, na czele którego stanął wkrótce Karol Wałeczek. W styczniu 1989 r. zaprezentowano gotowy projekt sieci gazowej autorstwa Józefa Szustra oraz wstępny kosztorys. W marcu 1989 r. ruszyły pierwsze prace budowlane. Za zebrane przez mieszkańców pieniądze zakupiono pierwsze rury potrzebne do wykonania magistrali gazowej, resztę zakupiono dzięki dotacji finansowej wojewody katowickiego Wojciecha Czecha i Urzędu Miasta i Gminy w Pszczynie. Mieszkańcy wykonali roboty ziemne, zaś roboty montażowe prowadzili Jan Baron z Drogomyśla i Alojzy Ryt z Wisły Wielkiej. Ostatecznie 27 listopada 1990 r. dokonano uroczystego uruchomienia gazociągu, którego koszt zamknął się kwotą l miliarda 300 milionów złotych, przy czym dofinansowanie Urzędu Miasta i Gminy w Pszczynie i Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach wyniosło zaledwie 300 milionów złotych.  Obok gazociągu 26 maja 1997 r. w tutejszym sołectwie oddano do użytku kanalizację sanitarną wraz z siedmioma przepompowniami strefowymi. Łączna długość kanalizacji sanitarnej w Wiśle Wielkiej wynosi 19314 m. a jej eksploatacją zajmuje się Przedsiębiorstwo Inżynierii Komunalnej Spółka z o.o. w Pszczynie. W tutejszym sołectwie funkcjonuje również od 1997 r. oczyszczalnia ścieków o przepustowości 730 m3/d. Ponadto mieszkańcy Wisły Wielkiej korzystają z miejskiego wodociągu. Warto również nadmienić, że we wrześniu 2002 roku zakończono rozbudowę Szkoły Podstawowej w Wiśle Wielkiej. Powstała na starym miejscu siedziba nowej szkoły mieści w swych obiektach także Przedszkole Publiczne nr 15. Z dniem 1 września decyzją Rady Gminy utworzony został Zespół Szkolno-Przedszkolny w Wiśle Wielkiej.

Realizujemy:


 

Free website templates Joomlashine.com